Tổng thống Zelensky đến Mỹ với kỳ vọng thuyết phục Tổng thống Trump cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine, nhưng lại nhận về kết quả không như ý.
Với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, tuần này mang đến cho ông nhiều kỳ vọng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump từ đầu tuần nhiều lần đề cập ý tưởng bán các tên lửa tầm xa cho Ukraine, trong đó có tên lửa hành trình Tomahawk. Những vũ khí này có thể giúp Ukraine tập kích sâu vào lãnh thổ Nga, giúp Kiev tăng lợi thế trên bàn đàm phán với Moskva để chấm dứt chiến sự.
Ông Zelensky có kế hoạch đến Mỹ, gặp ông Trump vào ngày 17/10 với mục tiêu chốt thương vụ mua tên lửa Tomahawk. Nhưng diễn biến sau đó khiến Tổng thống Ukraine phải ra về với vẻ thất vọng, truyền thông Mỹ mô tả.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc gặp với Tổng thống Trump tại Nhà Trắng ngày 17/10. Ảnh: AP
Tổng thống Zelensky đến Mỹ từ ngày 16/10 và nghỉ qua đêm tại Blair House, nơi ở dành cho các khách mời của Nhà Trắng. Kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1, lãnh đạo Mỹ và Ukraine đã gặp trực tiếp 4 lần.
Ông Zelensky cùng ngày gặp Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright cùng các công ty năng lượng của nước này để bàn về việc tăng cường khả năng tiếp cận thị trường khí đốt châu Âu cho Washington. Đây được xem như nỗ lực phút chót của ông Zelensky nhằm tăng khả năng thuyết phục ông Trump thành công.
Nhưng cùng ngày, Tổng thống Trump thông báo đã có cuộc điện đàm “rất hiệu quả” với người đồng cấp Nga Vladimir Putin và hai lãnh đạo nhất trí gặp thượng đỉnh tại Hungary trong khoảng hai tuần tới. Tổng thống Mỹ tiết lộ lãnh đạo Nga “không thích thú” khi ông đề cập khả năng chuyển giao tên lửa Tomahawk cho Ukraine. Tuy nhiên, ông cũng ám chỉ Kiev chưa chắc sẽ nhận được loại vũ khí này, khi nói rằng quân đội Mỹ “không thể để kho dự trữ của mình cạn kiệt”.
Cuộc điện đàm làm dấy lên đồn đoán Mỹ có thể nới lỏng áp lực lên Nga. Vài giờ trước khi đến Nhà Trắng, Tổng thống Zelensky đăng trên mạng xã hội rằng cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Mỹ – Nga “không thay đổi được điều gì”.
Tuy nhiên, những diễn biến sau đó không như mong muốn của Ukraine.
Thay vì ở Phòng Bầu dục, cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky lần này diễn ra tại Phòng Nội các, dưới hình thức bữa trưa làm việc. Hai Tổng thống ngồi đối diện nhau, cạnh ông Trump là Phó tổng thống JD Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio. Hai lãnh đạo phát biểu với báo giới trước khi họp kín.
Ông Zelensky và ông Trump phát biểu trước báo giới trước khi họp. Video: DRM News
Ông Trump mô tả ông Zelensky là “lãnh đạo mạnh mẽ đã phải trải qua nhiều thử thách”. Tổng thống Trump nói họ sẽ thảo luận về nội dung điện đàm giữa lãnh đạo Mỹ – Nga cùng cuộc gặp thượng đỉnh ở Hungary sắp tới.
Tổng thống Zelensky chúc mừng Tổng thống Trump vì đã làm trung gian thành công cho lệnh ngừng bắn ở Gaza, tin rằng điều này sẽ tạo động lực để chấm dứt chiến sự Ukraine.
“Tôi nghĩ chúng ta có thể chấm dứt cuộc chiến với sự giúp đỡ của ngài”, ông Zelensky nói, thêm rằng Nga không có nhiều bước tiến trên chiến trường. Ông đề cập cuộc gặp với các công ty năng lượng Mỹ, những bên sẵn sàng đầu tư vào Ukraine hậu chiến sự.
Ông Trump khen ông Zelensky có “áo jacket rất phong cách” rồi hai lãnh đạo nhận câu hỏi từ báo giới. Đây cũng là lúc nỗ lực tìm kiếm thương vụ Tomahawk của Tổng thống Ukraine bắt đầu “bị dội gáo nước lạnh”, The Hill bình luận.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đón người đồng cấp Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng ngày 17/10. Ảnh: AP
Một phóng viên hỏi Tổng thống Trump rằng chuyện gì xảy ra nếu ông chấp thuận bán tên lửa Tomahawk cho Ukraine và rồi Mỹ vướng vào xung đột, cần đến số tên lửa đó. Ông chủ Nhà Trắng phản hồi đó là lý do khiến ông muốn chấm dứt chiến sự Nga – Ukraine mà không cần phải dùng đến Tomahawk.
Ông Zelensky lập tức chen ngang, cho rằng đây là “một cuộc chiến công nghệ” và Ukraine cần UAV cùng các loại tên lửa khác, bao gồm cả Tomahawk.
“Ukraine có hàng nghìn UAV nhưng lại không sở hữu Tomahawk. Trong khi đó, Mỹ sở hữu Tomahawk cùng những tên lửa uy lực khác, và họ có thể có thêm UAV của chúng tôi. Đó là lý do tại sao chúng ta có thể phối hợp hành động”, ông Zelensky nói.
Khi được hỏi liệu ông có ám chỉ một hình thức trao đổi hay giao dịch nào đó không, Tổng thống Zelensky trả lời “đúng vậy, chúng tôi có một đề xuất lớn liên quan đến UAV”.
Tổng thống Trump mỉm cười và gật đầu, nói ông rất quan tâm đến ý tưởng đó. Nhưng sau cùng, ông vẫn nhấn mạnh rằng mình có trách nhiệm phải đảm bảo Mỹ “luôn đầy đủ” khí tài cần thiết.
“Chúng tôi sẽ bàn về Tomahawk. Nhưng chúng tôi thực sự không muốn Ukraine cần đến Tomahawk, mà muốn chiến sự sớm chấm dứt hơn”, ông Trump nói.
Tổng thống Mỹ và Ukraine còn đưa ra quan điểm trái chiều về triển vọng hòa đàm. Ông chủ Nhà Trắng tỏ ra lạc quan, đề cập rằng cuộc điện đàm với ông Putin “có tiến triển” và “Moskva muốn đạt thỏa thuận”.
Trong khi đó, ông Zelensky cho rằng người đồng cấp Putin “chưa sẵn sàng cho một thỏa thuận hòa bình”. “Nhưng tôi tin với sự giúp đỡ của ngài, chúng ta có thể chấm dứt cuộc chiến này. Và chúng tôi thực sự cần điều đó”, Tổng thống Ukraine phản hồi.
Báo giới sau đó rời khỏi Phòng Nội các. Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ – Ukraine kéo dài khoảng hai giờ.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trả lời báo giới bên ngoài Nhà Trắng sau cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump ngày 17/10. Ảnh: AP
Phát biểu với báo giới ngoài Nhà Trắng, Tổng thống Zelensky mô tả cuộc gặp với Tổng thống Trump “hiệu quả”, nhưng ông không muốn nhắc đến vấn đề tên lửa tầm xa.
“Mỹ không muốn leo thang căng thẳng”, ông Zelensky nói. Ông tin Tổng thống Putin sẽ lo lắng nếu Ukraine có được tên lửa tầm xa, nhưng cũng thừa nhận Kiev có thể không nhận được chúng. Tổng thống Zelensky thêm rằng ông trông chờ ông Trump gây áp lực để ông Putin “dừng cuộc chiến”.
“Điều tích cực là Tổng thống Trump không nói ‘không’, nhưng hôm nay ông ấy cũng không nói ‘có'”, lãnh đạo Ukraine cho biết khi trả lời phỏng vấn NBC News.
Michael Carpenter, nhà nghiên cứu tại Viện Quốc tế về Nghiên cứu Chiến lược (IISS), nhận định cuộc gặp với Tổng thống Trump không mang lại điều mà Tổng thống Zelensky kỳ vọng, nhưng phù hợp với cách tiếp cận của chính quyền Mỹ đối với cuộc chiến.
“Mỹ dường như không muốn gây sức ép hay trừng phạt Nga thêm nữa”, ông Carpenter trả lời Reuters.
Như Tâm (Theo Washington Post, Reuters, AFP)