Chính sách thuế ưu đãi của Ý đã khiến Milan trở thành một trong những điểm đến hàng đầu của giới thượng lưu – Ảnh: REUTERS
Sáng kiến này nằm trong dự thảo ngân sách 2026 và dự kiến có hiệu lực từ tháng 1-2026 với quy mô khoảng 21,8 tỉ USD nếu được Quốc hội thông qua, theo báo Financial Times.
“Thuế cố định cho tỉ phú”
Mục tiêu của Chính phủ Ý khi đưa ra mức thuế mới 300.000 euro là tăng thu trong bối cảnh áp lực tài khóa, khi nước này cần nguồn để bù cho các ưu tiên chi tiêu xã hội và giảm nhẹ tác động lạm phát. Quốc gia hình chiếc ủng cũng muốn xoa dịu phản ứng trong nước về áp lực nhà đất và chi phí sinh hoạt do làn sóng di cư của giới siêu giàu.
Sáng kiến này là một trong những mảnh ghép cuối cùng trong kế hoạch ngân sách của Thủ tướng Ý Giorgia Meloni.
Đây cũng là lần tăng thứ hai của chính sách thuế cố định kể từ khi được chính phủ áp dụng vào năm 2017.
Năm ngoái, đất nước hình chiếc ủng đã tăng 50% mức thuế cố định từ mức ban đầu là 100.000 euro (116.000 USD).
Từ trước đến nay, người nước ngoài chuyển đến Ý chỉ cần đóng khoản thuế cố định này hằng năm, sau đó họ sẽ được miễn thuế thu nhập, quà tặng và thừa kế từ nước ngoài trong vòng 15 năm. Tuy nhiên, mọi khoản thu nhập phát sinh tại Ý của người đến định cư vẫn chịu quy định thuế giống như mọi công dân Ý khác.
Theo dữ liệu từ cơ quan kiểm toán Ý công bố hồi tháng 6-2025, gần 1.500 cá nhân đã tận dụng chế độ thuế cố định của Ý trong năm 2023. Biện pháp này đã mang lại cho chính phủ 315 triệu euro (367 triệu USD) doanh thu trong giai đoạn 2020 – 2023.
Bộ trưởng Tài chính Ý Giancarlo Giorgetti từng mô tả chương trình trên là “loại thuế cố định dành cho tỉ phú”, đồng thời khẳng định Ý vẫn luôn là điểm đến hấp dẫn đối với giới siêu giàu ngay cả khi chính phủ tăng mức thuế này lên.
Cạnh tranh trong lòng châu Âu
Kể từ khi được áp dụng, chính sách thuế cố định của Ý đã thu hút nhiều cá nhân giàu có từ Anh và các quốc gia khác, trong đó có các nhà quản lý quỹ đầu cơ, cựu giám đốc điều hành (CEO) và các tỉ phú Trung Đông.
Theo Hãng tin Bloomberg, khoản ưu đãi về thuế này từng biến Milan trở thành “thỏi nam châm” thu hút giới siêu giàu, khiến giá bất động sản hạng sang tăng vọt và kéo theo sự xuất hiện của các câu lạc bộ tư nhân cùng nhiều dịch vụ cao cấp phục vụ tầng lớp này. Số người nước ngoài chọn Milan làm nơi ở kể từ khi chính sách này được ban hành đã lên đến hàng
nghìn người.
Bên cạnh những ưu điểm, chính sách thuế này cũng không tránh khỏi sự chỉ trích. Nhiều người Ý cho rằng chính sách này khiến giá bất động sản ở Milan tăng vọt và góp phần làm trầm trọng hơn tình trạng thiếu nhà ở.
Theo nhà phân tích Francesco Guelfi từ Hãng luật A&O Shearman tại Milan, động thái này không tạo ra bước ngoặt nào cho chính phủ, vì chế độ thuế cố định chỉ ảnh hưởng đến vài nghìn người, cũng như không quá quan trọng với giới siêu giàu đang hưởng lợi từ nó. Nhưng nó có thể làm tổn hại đến uy tín của Ý như một điểm đến định cư của giới thượng lưu.
Theo đánh giá của giới phân tích, các sáng kiến về thuế cố định của Ý diễn ra trong bối cảnh các quốc gia Liên minh châu Âu (EU) đang bước vào một cuộc cạnh tranh thuế để xem ai sẽ là “quán quân” cho ngôi vị điểm đến lý tưởng nhất dành cho giới siêu giàu.
Hy Lạp áp dụng mức thuế cố định 100.000 euro mỗi năm đối với thu nhập ở nước ngoài cho những người nước ngoài đủ điều kiện cư trú, với điều kiện họ đầu tư ít nhất 500.000 euro vào
nước này.
Ngoài ra, một số quốc gia cũng nhận được sự quan tâm lớn của giới siêu giàu thế giới như Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) – nơi không áp bất kỳ loại thuế thu nhập cá nhân nào.
Tại châu Âu, Monaco và Thụy Sĩ vẫn tiếp tục là những điểm đến phổ biến của giới siêu giàu. Dù Thụy Sĩ là một trong ba quốc gia châu Âu duy nhất đánh thuế tài sản ròng, song người nước ngoài giàu có có thể thương lượng riêng với chính quyền bang về mức thuế tổng thể họ phải nộp trên thu nhập và tài sản, dựa trên các thỏa thuận cá nhân hóa.
Tuân thủ nguyên tắc của EU
Nhìn chung, EU luôn hướng đến sự hài hòa về chính sách thuế và không ủng hộ các chính sách ưu đãi thuế, tuy nhiên các quốc gia thành viên vẫn có quyền tự chủ đối với thuế trực thu.
Theo ông Riccardo Virga – nhà sáng lập công ty tư vấn pháp lý The Italian Lawyer, các chương trình thuế của Ý được thiết kế cẩn thận để tuân thủ các nguyên tắc của EU nhưng vẫn mang lại lợi thế cạnh tranh.
Không giống một số chương trình thuế gây tranh cãi từng bị EU giám sát như quy định trong hệ thống thuế của Malta và Cyprus, chính sách thuế cố định của Ý cho đến nay vẫn tránh được sự giám sát của Ủy ban châu Âu.
Không chỉ vậy, Cơ quan thuế Ý cũng thành lập một bộ phận chuyên trách xử lý hồ sơ của các cá nhân có giá trị tài sản cao, thể hiện cam kết của chính phủ trong việc thực thi hiệu quả chính sách thuế cố định này.